دولت جدید ایران به توافقی برای احیای برجام نزدیک می شود

در رفتن اسامه شریف، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی روزنامه سعودی عرب نیوز در امان، اردن؛ در آغاز سال 2022، خاورمیانه از نظر یک سری درگیری های پیچیده رتبه اول را در جهان دارد. برخی از این درگیری ها سال ها ادامه داشته است. با این حال، کارشناسان راهی برای پیش بینی آینده این درگیری ها ندارند. امید است برخی از بحران های امسال از جمله موضوع هسته ای ایران، بحران سودان و تشکیل دولت جدید در عراق حل شود.

هشتمین دور مذاکرات ایران و قدرت های جهانی در وین از سر گرفته شد و فشار بر همه طرف ها برای رسیدن به توافق در هفته آینده وجود دارد. پس از ماه ها ناامیدی از انتقال قدرت در تهران، اخبار در پایتخت اتریش مثبت به نظر می رسد.

پس از هفته ها گمانه زنی، به نظر می رسد دولت جدید ایران در حال نزدیک شدن به توافق برای احیای برجام است. دلیل این خوش بینی این است که هیچ یک از طرفین علاقه ای به رویارویی با ناشناخته ها با درگیری نظامی احتمالی ندارند. برای ایران، این پیشنهاد ساده است: می‌خواهد محدودیت‌ها و محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌های اقتصادی خود را حذف کند و به ایران اجازه دهد تا نفت را به طور علنی در بازار بین‌المللی بفروشد. با این حال، تحریم‌های دیگری نیز در رابطه با فعالیت‌های غیرنفتی ایران وجود دارد که غرب در وهله اول تمایلی به پذیرش آن‌ها ندارد.

در تجارت نفت، ایران احتمالاً آنچه را که می خواهد به غرب می دهد. اما به دلیل مسائل حقوق بشری و لغو سایر تحریم ها علیه برنامه های موشکی و پهپادی ایران به تعویق خواهد افتاد. در مقابل همه اینها، کشورهای غربی تسلیم شده اند و لغو تمامی تحریم ها علیه ایران می تواند خشم متحدان منطقه ای غربی را برانگیزد.

برای تهران مهم است که به توافق برسد، زیرا در وضعیت مالی بدی قرار دارد. برای ایالات متحده، هر گونه توافقی به دولت بایدن کمک می کند تا به سمت مسائل دیگر حرکت کند، زیرا با چالش های داخلی از جمله انتخابات میان دوره ای مواجه است که می تواند منجر به ضعیف تر شدن ریاست جمهوری بایدن شود.

نکته این است که اگر دموکرات ها اکثریت محدود خود را در مجلس نمایندگان در انتخابات میان دوره ای از دست بدهند، کل توافق هسته ای با ایران ممکن است تهدید شود. البته کاخ سفید نمی تواند تضمین کند که دولت بعدی آمریکا از توافق خارج نخواهد شد. توافق با ایران در آینده نزدیک امکان‌پذیر است، اما هرگز دوام زیادی نخواهد داشت، زیرا به یک موضوع مغرضانه در ایالات متحده تبدیل شده است.

بحران سودان اخیراً پیچیده تر شده است. اما می تواند پایان خوبی داشته باشد. عبدالله حمدوک این هفته پس از توافق با رهبران نظامی برای بازگشت به قدرت به عنوان نخست وزیر، از سمت نخست وزیری استعفا داد. این قرارداد توسط سازمان‌های مدنی و سیاسی رد شد و از نوامبر، سودانی‌ها برای اعتراض به این توافق به خیابان‌ها آمدند و خواستار پایان دادن به کنترل نظامی بر شورای به اصطلاح حکومتی شدند.

حمدوک آشکارا اشتباه محاسباتی کرد و اعتبار سیاسی خود را نزد نیروهای لیبرال و اصلاح طلبی که با تبانی با ارتش در سرنگونی عمر البشیر دخیل بودند، از دست داد. پس از ائتلاف حمدوک با ارتش به رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان، وی نتوانست یک دولت خبرگان تشکیل دهد. در همین حال، سودانی‌ها تظاهرات گسترده‌ای ترتیب داده‌اند که به خشونت نظامی تبدیل شده و بیش از 55 نفر کشته شده‌اند.

حمدوک پس از ناکامی در تشکیل یک دولت غیرنظامی چاره ای جز استعفا نداشت. آنها با این کار ارتش را به دردسر انداخته اند. برهان می خواهد یک دولت جدید به رهبری مدنی تشکیل دهد، اما این اتفاق نخواهد افتاد. هیچ کس برای رویارویی با خطر پایان وحشتناک Hamdock آماده نخواهد شد.

ارتش سودان گزینه‌های محدودی دارد، یا برای شروع گفت‌وگوی واقعی با نیروهای غیرنظامی و سیاسی که در هیچ جای دیگری نمی‌یابید، یا سر تعظیم فرود آورد و دولت انتقالی غیرنظامی فوری را بپذیرد که خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام است.

احتمالاً اعتراضات سودان را در هرج و مرج بیشتر فرو خواهد برد. نمی توان به ارتش برای واگذاری قدرت به دولت غیرنظامی اعتماد کرد، اما نمی توان وضعیت موجود را حفظ کرد. باید تا چند ماه آینده منتظر بمانیم تا ببینیم وضعیت به کجا خواهد رسید.

جنجال بر سر انتخابات اکتبر عراق به پایان رسیده است. مقتدی صدر این فرصت را دارد که یک دولت ملی تشکیل دهد تا کشور را از دست دولت های قطبی که پس از تهاجم به رهبری آمریکا در سال 2003 بر عراق حکومت می کردند، آزاد کند.

در همین حال، ضروری است که عراقی ها از مداخله قدرت های خارجی در امور داخلی کشورشان ناراضی باشند. جاده های عراق به سمت الصدر آزاد است. همچنین از حمایت جنبش سکولار عمدتا سنی و فعالان جوان عراقی برخوردار است و احتمالاً از حمایت مرکزی احزاب کرد برخوردار خواهد بود. هر چند سلطه ایران بر عراق رو به کاهش است، اما تمام نشده است. روزهای آینده آزمونی برای سنجش نفوذ ایران در عراق خواهد بود.

یک چیز واضح است: ملی‌گرایان عراقی اوضاع را در دست دارند و نمی‌خواهند کشورمان را درگیر دوقطبی‌سازی منطقه‌ای به‌ویژه در حوزه درگیری بین آمریکا و ایران ببینند. پس از حمله آمریکا به عراق، بعید بود که صدر فصل جدیدی در سیاست عراق باز کند.

منبع: عرب نیوز

ترجمه: فرارو