در عربستان سعودی چه می گذرد؟

در رفتن در 30 دسامبر، مقامات سعودی با چسباندن اعلامیه‌هایی به زیارتگاه‌های شهرهای مقدس اسلامی مکه و مدینه، از نمازگزاران خواستند برای جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا، فاصله اجتماعی دو متری از یکدیگر را حفظ کنند. با این حال، به نظر می رسد، حاکم واقعی عربستان سعودی، محمد بن سلمان، تمایل کمتری به اعمال تحریم در سایر نقاط این کشور دارد. مردان او جمعیت زیادی را به سالن‌های کنسرت و نمایشگاه‌های شهرهای دیگر کشانده‌اند. ماه گذشته 700 هزار جوان گرد هم آمدند تا چهار روز متوالی با تایید و حمایت دولت عربستان به پایکوبی بپردازند. معلمی در شهر آرام مدینه می گوید: «این حالت مانع از ترویج فضایل و در عوض ترویج رذایل می شود.

اکونومیست گزارش می دهد که نظرسنجی ها در عربستان سعودی نادر است. ارزیابی واکنش های شاهزاده محمد به تلاش های او برای باز کردن فضا و اصلاح یکی از بسته ترین و نابردبارترین کشورهای جهان دشوار است. با این حال، شایعات در پادشاهی نشان می دهد که حداقل سه گروه مخالف وجود دارد: سلفی ها، که از تفسیر بنیادگرایانه اسلام حمایت می کنند، شاهزادگان سعودی، و شهروندان عادی سعودی که همه چیز را مانند همیشه دوست دارند. تنها سرکوب حکومت و ترس از سلطنت محمد بن سلمان باعث شده این طیف نتوانند به شاهزاده محمد حمله کنند و ساعت را به عقب برگردانند.

بیایید با سلفی ها شروع کنیم که می گویند شاهزاده محمد بن سلمان سه قرن پیش اتحاد بین او و آل سعود را شکست. شاهزاده اختیارات پلیس مذهبی را کاهش داد زیرا آنها دیگر نمی توانستند مغازه ها و رستوران ها را پنج بار در روز برای نماز ببندند یا از سلام و احوالپرسی زن و مرد با یکدیگر جلوگیری کنند. مقامات ریاض خطبه های امام جمعه را به او می خوانند. کمپین های محبوب در رسانه های اجتماعی از توئیت هر چیزی به جز تمجید از عملکرد محمد بن سلمان منع شده اند.

برخی از سعودی ها هنوز به صورت شفاهی از دولت انتقاد می کنند. گفته می شود این روحانی به جشنواره زمستانی تحت حمایت دولت که شامل ورزش و موسیقی در ریاض بود اعتراض کرده است. آنها محمد بن سلمان را به ایفای نقش خدا متهم می کنند. یک مفسر مذهبی سعودی در جده گفت: “این منتقدان مانند مورچه هایی هستند که در زیر زمین در پادشاهی عربستان زندگی می کنند. شاهزاده آنها را تعطیل کرد، اما آنها به حکومت خود پایان ندادند.”

بسیاری از اعضای خانواده سلطنتی نیز ناراحت هستند. آنها مدت زیادی در قدرت بوده اند و پول زیادی برای مردم و خودشان دارند. با این حال، نخبگان توسط شاهزاده محمد سرکوب شده اند. او در سال 2017 چندین شاهزاده معتبر (و بسیاری از تاجران) را در یک هتل مجلل زندانی کرد و آنها را مجبور کرد که پول نقد و دارایی خود را به دولت تحویل دهند. با دیگر شاهزادگان نیز رفتار مشابهی شد و از امتیازاتی که قبلاً به آنها اعطا شده بود، از جمله پروازهای رایگان، خدمات آب و برق و خدمات پزشکی محروم شدند. دریافت حق کمیسیون در قراردادهای دولتی برای آنها دشوار شده است. او می گوید در مجموع «محمد بن سلمان» نظام سیاسی مورد توافق را به حکومت تک نفره تبدیل کرده است.

بسیاری از سعودی ها از اخراج شاهزادگان فاسد خوشحال شدند. برخی از گسترش آزادی شخصی در دوران حکومت محمد بن سلمان هیجان زده هستند. با این حال، برخی از سعودی ها از این تغییر ناراضی هستند. والدین از دیدن یادگیری دختران با پسران در دبستان ناراحت می شوند. اکثر مردان سعودی توانمندسازی زنان را نشانه ناتوانی خود می دانند. او می گوید: «قدیمی ها اگر از دخترم به خاطر بیرون رفتن شبانه بدون اجازه خودم شکایت می کردم، او را دستبند می زدند، اگر امروز می خواهید جلوی دخترتان را بگیرید، او به پلیس گزارش می دهد و شما را دستگیر می کنند. مرد سابق پیون

عربستان سعودی مالیات ها، هزینه ها و جریمه ها را افزایش داده است. یک راننده تاکسی اشاره می کند که قیمت بنزین تحت کنترل دولت که زمانی ارزان تر از آب آشامیدنی بود، در دوره محمد بن سلمان چهار برابر شد. اقتصاددانان و فعالان محیط زیست از این وضعیت استقبال می کنند. واکنش چندانی از سوی دولت وجود ندارد. شاهزاده و پدرش ملک سلمان، جلسات هفتگی خود را بسته اند که در آن سعودی ها می توانند از حاکمان خود برای ارائه خواسته ها و نارضایتی های خود درخواست کنند.

نتیجه این همه رنج چیست؟ تعداد بسیار کمی از مردم معتقدند که واعظان باید برای همیشه سکوت کنند. برخی ممکن است تعجب کنند که آیا ممکن است نسخه عربستانی از شورش آیت‌الله روح‌الله خمینی علیه شاه در ایران پدیدار شود. یک مقام ارشد سابق توجه خود را به ملک فیصل معطوف کرد که توسط برادرزاده اش در سال 1975 ترور شد. او گفت: “شاهزاده محمد می داند آل سعود چه کاری می تواند انجام دهد و آنها او را نمی بخشند.” برخی دیگر امیدوارند که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا مانع از جانشینی محمد بن سلمان شود. برخی از تحلیلگران معتقدند که بدون محمد بن سلمان، اصلاحات وی معکوس خواهد شد. واقعیت این است که متأسفانه تغییرات فعلی عربستان از بالا تحمیل شده و پایگاه مردمی ایجاد نکرده است.

با این حال، این وضعیت بعید است. به نظر می رسد یک کارزار سرکوبگرانه تحت رهبری محمد بن سلمان صورت گرفته است. این خاندان که اقدامات آنها مورد سوال قرار گرفته است (از جمله دو شاهزاده سابق) در بازداشت به سر می برند. مخالفان، از جمله سلمان العوده، که 14 میلیون دنبال کننده در توییتر دارد، می گویند هزاران واعظ در زندان هستند. دولت با وقاحت با منتقدان شاهزاده برخورد کرده است. مخالفان و منتقدان، حتی در لندن، قبل از اظهار نظر کنجکاوانه گوشی های خود را خاموش می کنند تا شنیده نشوند. توماس هاگمار، کارشناس تروریستی، گفت: “عربستان سعودی به کشوری تحت کنترل کامل تبدیل شده است. من فکر نمی کنم که انقلاب یا کودتا در آن کشور با فناوری موجود امکان پذیر باشد.”